Prilikom izgradnje mosta na Dunavu, koji se jednim stubom oslanja u Arkanjski rit, mostograditelji su naišli na prepreku. Jedan od šipova se polomio pri zabijanju u temelj. Radovi su obustavljeni i uz veliki napor kesondžija i ronilaca prepreka je izvađena sa dna Dunava. Bio je to bronzani kovčeg - škrinja.

ARKANJSKA ŠKRINJA

Kada je sa dna Dunava škrinja izvučena na svetlo dana, prisutni posmatrači, ronioci i neimari bili su zatečeni lepotom zelenih reljefa na površini bronzanog kovčega. Detaljnijim posmatranjem i analiziranjem kovčega i reljefa, na kome je bio prikazan biljni i životinjski svet, uočeno je da je kovčeg veoma precizno zaptiven pčelinjim voskom.

Ekipa eminentnih arheologa i stručnjaka pristupila je zvaničnom otvaranju škrinje. Zahvaljujući pčelinjem vosku kao zaptivaču, svi predmeti su ostali u nepromenjenom obliku, onako kako su prvi put bili stavljeni. Odmah je zapažen model jednobrodne crkve izrađen od bronze. Ovaj model crkve dovodi se u neposrednu vezu sa pronađenim temeljima u blizini Koviljskog manastira. Arheološkim metodama je dokazano da ova dva pronalaska potiču iz istog vremenskog perioda. Bezbroj drugih predmeta je u fazi analiziranja i pomnog proučavanja.

OSMATRAČNICA / CRVENA STENA

Na domak Arkanja se nalazi Crvena stena. Dominira na široko, u nedogled razlivenom Dunavu. Ona je osmatračnica, a sa nje se vidi nadaleko svaki ploveći objekt.

Zadatak žitelja Crvene stene je da dimom, ili ogledalima, vatrom, obavesti arkanjske ratnike o dolasku stranaca. Naziv Crvena stena dobija po svojoj osobitoj crvenoj boji, koja je proistekla od boje kuća i odbrambenim bedema koji su sačinjeni od pečene crvene gline. Po fortifikacionom planu, grade se bedemi, zgrade, barutane, konjušnice I bunari. Na stene i izidani lomljeni kamen lepi se glina izvađena tu, na domak samog utvrđenja. Potom se opasuje velikom količinom upaljenog drveta, jakom vatrom, i tako peče. Glina je puna gvožđa i prilikom pečenja postaje purpurno crvena.

Trgovački brodovi, koji su plovili prema Crnom moru, ili se vraćali u srce Evrope, nosili su najrazličitije tovare robe. Unapred su znali da će proći pored nadaleko poznate Crvene stene i da su u obavezi da deo svoje robe predaju ratnicima civilizacije arkanjske. Zauzvrat, dobijali su loce-vodiče, koji su ih provodili kroz splet plovećinh tokova ogromnog rita.

NASELJE NA VODI / ARKA-ŠAJKA

Naziv koji nosi današnji Arkanj zasigurno potiče od imena Noeve arke. Reč je o civilizaciji koja je živela na vodi, odnosno na plovnim objektima. Ovo je zaključeno na osnovu bogatog sadržaja škrinje predmetima koji su predstavljali šajke najrazličitijih oblika i namene.

Simboli i personifikacija Arkanjskog naroda su šajke u obliku govečeta, zmaja, ptice, jednoroga... Verovanje i poštovanje prirode ovog naroda uočljivo je iz prikaza, dakako opet šajki, koje prevoze tek isklijalo žito, drvo - lipu, blokove rude i najrazličitiji tovar od važnosti za opstanak i život na vodi. Ratni brod govori o ratničkoj veštini. Postojale su čitave flote ratnih brodova koje začudo nisu bile naoružane. Sva strategija odbrane sastojala se u namamljivanju neprijatelja u močvare Arkanja. Dublji gaz njihovih čamaca zaglavljivao ih je u mulju. Po pravilu ostajali su zarobljeni u spletu prirodnih kanala poznatih samo starosedeocima - šajkašima.

PREDSTAVA VELIKE BOGINJE / ARKANJSKA PRINCEZA

Kult velike boginje Arkanjske princeze predstavljana je u najrazličitije ukrašenim šajkama; u sedećem položaju, naga i ogrnuta lanenim suknom.

Pretpostavlja se da je prilikom procesije, za vreme sahrane Arkanjske princeze, šajka pretovarena zagrobnim predmetima i relikvijama smeštenih u kovčegu, potonula zbog jakog nevremena, upravo na mestu gde je izvučen čuveni reljefni kovčeg.

KOMUNIKACIJA SA DRUGIM NARODIMA I KULTURAMA

Po načinu izgradnje šajki očigledno je da su graditelji poznavali tehniku plovidbe sličnu severnim narodima u Evropi. Dužina šajki doseže i 25 metara sa maksimalnom širinom do 5 metara, a debljinom daske 2,5 cm. To ukazuje na sličnost sa vikinškim plovilima. Postojanje osovine na dnu šajki omogućavalo je da se koriste i kao transportna kola sa volovskom zapregom. Pokretljivost rekama, a ne retko i morskim vodama, govori o velikoj komunikacionoj sposobnosti ovog naroda. To dokazuju tragovi arkanjskih šajki nađenih na ušću Odre u Baltičko more kao i u toku Rajne koja ih je vezivala sa Severnim morem. Najčešće su koristili njima dobro poznate puteve kroz područja delova svog naroda; naroda koga su sačinjavali ljudi isključivo svetlih očiju, lociranih između Visle i Odre. Sa putovanja su često donosili nove vrste životinja (pr. nosoroga) koji ne žive na ovom tlu.

...

Predstavljeni eksponati na ovoj izložbi svedoče o postojanju jednog visoko civilizovanog naroda. Pamte njegovo postojanje i kulturu.

O Arkanjskom narodu biće još mnogo reči. Proučavanja sadržaja bronzanog kovčega tek je započeto.

Mladen Marinkov, autor izložbe